พระพุทธรูปทองคำสมัยสุโขทัย ภูเก็ต

พระพุทธรูปทองคำสมัยสุโขทัย

        วัดมงคลนิมิตรหรือวัดกลาง ตั้งอยู่ที่ถนนดีบุก อำเภอเมือง จังหวัดภูเก็ต เป็นวัดที่เก่าแก่วัดหนึ่ง ในเขตอำเภอเมือง เข้าใจกันว่าสร้างมาตั้งแต่ตอนต้นกรุงรัตนโกสินทร์ มีตระกูลรัตนดิลก ณ ภูเก็ต เป็นผู้อุปถัมภ์มาแต่เดิม และถือว่าเป็นวัดหลวงของจังหวัดภูเก็ต เป็นที่ถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยา พระอุโบสถแต่เดิมสร้างด้วยไม้เกิดชำรุดผุพัง เมื่อรัชกาลที่๕ เสด็จประพาสภูเก็ต จึงรับสั่งให้บูรณะปฏิสังขรณ์ เมื่อพ.ศ. ๒๔๓๓ กาลเวลาล่วงไป จึงได้บูรณะใหม่เป็นครั้งที่สอง

        และในช่วงงานฉลอง ๒๕ พุทธศตวรรษ พ.ศ. ๒๕๐๐ ทางวัดได้ปฏิสังขรณ์พระอุโบสถใหม่  พร้อมทั้งหล่อพระพุทธลีลาเพื่อประดิษฐานไว้หน้าพระอุโบสถ เพื่อฉลองงาน ๒๕ พุทธศตวรรษ  ได้มีการเก็บกวาดเช็ดถูพระพุทธรูปต่างๆ รวมทั้งในพระวิหารหลังเล็กหน้าหมู่พระเจดีย์

        ปรากฏว่า มีพระพุทธรูปองค์หนึ่งได้พอกปูนไว้ ปูนที่พอกได้หลุดออก ทำให้เห็นเนื้อในองค์พระเป็นพระหล่อ ไม่ใช่พระปูนปั้น ท่านเจ้าคุณเจ้าอาวาส พระราชวิสุทธิมุนี(ริ่น) จึงได้ให้ญาติโยมจัดการเอาปูนที่พอกออกทั้งหมด ปรากฏว่า เป็นองค์พระพุทธรูปสีทอง พุทธลักษณะสวยงาม สมัยสุโขทัย ท่านเจ้าคุณจึงได้ให้ช่างทองมาตรวจดู ปรากฏว่าเป็นทองคำ จึงได้อัญเชิญขึ้นไว้บนศาลาการเปรียญ 

วันพุธที่ ๑๑ มีนาคม ๒๕๐๓ เวลา ๑๔.๓๐ น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

เสด็จฯวัดมงคลนิมิตร ทอดพระเนตรพระพุทธรูปทองคำ

เจ้าคณะจังหวัดกราบทูลประวัติ

พระราชทานผ้าห่มพระ ทรงนมัสการ แล้วเสด็จฯออกจากศาลาการเปรียญ...

******

(ในภาพจะเห็นศาลาการเปรียญหลังเก่าที่ถูกไฟไหม้ มีบานหน้าต่าง)          

        พระพุทธรูปทองคำดังกล่าว มีขนาดสูง ๑๐๐ เซ็นติเมตร หน้าตักกว้าง ๖๐ เซ็นติเมตร เป็นพุทธศิลป์แบบสมัยสุโขทัย พุทธลักษณะตามที่เห็นจากภาพ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ประทับนั่งขัดสมาธิราบ พระพักตร์ค่อนข้างกลมรี อวบ ขมวดพระเกศาค่อนข้างใหญ่ พระรัศมีเป็นเปลวเหนือพระเมาลี พระขนงโก่ง พระนาสิกงุ้ม พระโอษฐ์อมยิ้มเล็กน้อย พระเนตรเหลือบลงต่ำ ครองจีวรห่มเฉียง ชายสังฆาฏิยาวลงมาจรดพระนาภี ปลายสังฆาฏิเป็นเขี้ยวตะขาบ  

       เดิมถูกทารักพอกทับไว้อีกชั้นหนึ่ง ประดิษฐานอยู่ในพระวิหารมุขด้านหน้าพระเจดีย์รวมกับพระพุทธรูปศิลปะพม่า จึงไม่มีใครทราบว่า พระพุทธรูปองค์นี้เป็นทองคำ และไม่ทราบว่าใครนำเอามาถวายวัดเมื่อไร

        แต่ถ้าจะให้ตั้งข้อสันนิษฐาน พระพุทธรูปองค์นี้คงเดินทางจากภาคเหนือเข้าพม่า แล้วประดิษฐานอยู่เมืองใดเมืองหนึ่งในลักษณะของปูนพอกมาแต่เดิม อาจจะอยู่แถวทะวาย เมาะตะมะ เมาะลำเลิง มะริด หัวเมืองมอญ หัวเมืองชายทะเล หลังจากนั้นจึงเดินทางด้วยเรือสำเภาเส้นทางอินเดียพม่าหัวเมืองมอญ แล้วเข้ามาสู่เมืองทุ่งคา โดยพ่อค้าที่มีความชำนาญเส้นทางและรู้ด้วยว่าเป็นพระพุทธรูปทองคำปูนพอก จึงต้องเลี่ยงในการลำเลียงจากเมืองพม่าด้วยการเอาพระพุทธรูปแบบพม่าหลายองค์รวมมาด้วย เป็นพระพุทธรูปแบบศิลาขาวและพระพุทธรูปหล่อน่าจะเป็นพระบัวเข็มมาด้วย วัดนี้เป็นวัดของตระกูลรัตนดิลก ณ ภูเก็ต สร้างและอุปถัมภ์มาแต่เดิม ต้นตระกูลของตระกูลนี้เป็นแขกชาวมัทราส ได้แล่นเรือไปมาค้าขาย ระหว่างหัวเมืองชายทะเลของอินเดีย พม่าและเมืองถลาง จึงสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นคนในตระกูลรัตนดิลก ณ ภูเก็ต เป็นผู้เอามาแต่ต้น     

               ต่อมาเกิดอุบัติเหตุ เมื่อพ.ศ. ๒๕๓๘ ไฟประหลาดลุกไหม้ศาลาการเปรียญ ทำให้องค์พระพุทธรูปทองคำ พลอยสูญหายไป กลายเป็นทองคำหลอมละลายอยู่ในกองเพลิง นี่ถ้าคนที่รับผิดชอบนำไปประดิษฐานไว้หน้าพระขาวหรือพระประธานในพระอุโบสถ ไหนเลยไปบัลลัยกัลป์จะเผาผลาญได้ สมบัติของชาติและของชาวภูเก็ต ซึ่งเป็นมรดกตกทอดมาสู่ลูกหลานได้สูญหายไปอีกชิ้นหนึ่ง

          :  สมบูรณ์ แก่นตะเคียน    ๙ กรกฎาคม ๒๕๕๖

****

พระวิหารมุขหน้าเจดีย์ บูรณะใหม่พ.ศ. ๒๕๓๔

เดิมเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปทองคำ

****

พระพุทธรูปแบบศิลปะพม่าที่เคยวางเรียงไว้กับพระพุทธรูปทองคำ

เดิมน่าจะเป็นอาคารเล็กกว่าและไม่ได้จัดระเบียบอะไร

*****

ศาลาการเปรียญหลังใหม่ ภายหลังจากที่หลังเก่าถูกไฟไหม้

******