การเลือกผลไม้ไหว้เจ้า

        ในแต่ละปีมีวันสำคัญและเทศกาลหลายครั้ง นอกจากเทศกาลแล้ว ยังมีวันพระคือ วันที่ ๑ ค่ำและวันที่ ๑๕ ค่ำ ของเดือน วันสำคัญภายในครอบครัว เช่น คล้ายวันเกิด วันครบรอบต่างๆ  วันมงคล วันอัปมงคล เป็นต้น ซึ่งนอกเหนือจากการไหว้ประจำแล้ว บางท่านยังบนบานศาลกล่าว ขอให้ได้ในสิ่งที่พึงประสงค์ เมื่อได้ในสิ่งที่พึงประสงค์แล้ว จะเอาผลไม้อะไรบ้างไปเซ่นไหว้ขอบคุณ

        วันสำคัญต่างๆเหล่านี้ ย่อมใช้ผลไม้ในการเป็นส่วนหนึ่งของการประกอบพิธีกรรมการเซ่นไหว้ เรามาดูกันว่า มีผลไม้อะไรบ้างที่จะเลือกเอาไปประกอบพิธีกรรมอะไรบ้าง ผลไม้แต่ละชนิดควรเลือกที่สด ไม่บุบเหี่ยวแห้ง จำนวนพอประมาณ อาจจัดเป็นคู่หรือใส่จานพอดี

        ส้ม 橘 เป็นผลไม้แรกที่นิยมใช้กันทั่วไป ส้ม เป็นสัญลักษณ์ ของ ความอยู่ดีมีความสุข ความร่ำรวยมั่งคั่ง ความมีโชคมีลาภ ความมีทรัพย์สินเงินทอง ความอุดมสมบูรณ์ และหมายถึง ทองคำ  เป็นต้น

        ส้ม มีหลากหลายชนิด ตั้งแต่ลูกเล็กจนไปถึงลูกใหญ่ ส้มมีการปลูกและรับประทานกันมาในประเทศจีนกว่า ๓๕๐๐ ปีมาแล้ว ไม่ว่าจะเป็นส้มชนิดใด ย่อมมีความหมายดังได้กล่าวมาแล้ว แต่ที่นิยมกันและหาซื้อง่ายได้แก่ ส้มแป้น  柑橘  ก้านจิ๋ และ ส้มเขียวหวาน 蜜桔 ซึ่งออกเสียง เป็น อู่จิ๋ หมายถึง มีเงินร่ำรวย

        ส้มจี๊ด 金橘 หรือ จินจิ๋  นอกจากส้มแป้นและส้มเขียวหวานแล้ว ยังมีส้มลูกเล็กสีเหลืองส้มสดสวย ที่เรียกว่า ส้มจี๊ด ซึ่งเป็นส้มที่เป็นมงคลเช่นเดียวกัน เพราะการออกเสียงในภาษาจีนหมายถึง ส้มสีทอง ส้มจี๊ดจึงมีความหมายถึง ทองคำและเงิน คือ ขอให้เงินทองไหลมาเทมา

        ส้มแป้นและส้มเขียวหวาน เป็นสัญลักษณ์แห่งความสุข ดังนั้น เมื่อมีเวลาไปเยี่ยมเยียนเพื่อนฝูง ผู้ที่เราเคารพนับถือ หรือเยี่ยมญาติ มักจัดหาส้มแป้นหรือส้มเขียวหวานใส่กระเช้าหรือตะกร้าสำหรับจัดผลไม้ไปให้ โดยเฉพาะอย่างยิ้งส้มเขียวหวานที่มีใบติดก้านไปด้วย แสดงให้เห็นถึง ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ให้และผู้รับยังแน่นแฟ้นกลมเกลียวเป็นอย่างดี นอกจากนี้ ถ้าหากนำไปมอบให้ผู้ที่เพิ่งแต่งงาน เป็นการแสดงสัญลักษณ์ให้ทราบว่า ขอให้ทั้งคู่มีความกลมเกลียวในครอบครัว ขอให้มีลูกเต็มบ้านหลานเต็มเมือง

         ผลท้อ 桃 เถา เป็นพืชไม้โบราณของจีนที่มีมากว่า ห้าพันปีแล้ว ไม่ว่าจะเป็นต้น-ดอก-ผล ได้มีการกล่าวไว้ในผลงานเขียนทั้งด้านกวี ภาพเขียน บันทึกในประวัติศาสตร์ เมื่อสามพันปีกว่ามาแล้วว่า ผลท้อเป็นผลไม้ที่ท่านอ๋องหรือฮ่องเต้ทรงโปรดหรือเป็นผลไม้สำหรับคนชั้นสูงเท่านั้น ต่อมาเมื่อพันปีเศษต้นท้อได้มีการนำไปปลูกแถบอินเดียและยุโรป แล้วกระจายไปทวีปอเมริกา ต้นท้อก่อนออกดอกจะผลัดใบ ดอกมีทั้งสีขาว สีชมพู และสีแดง จึงมีการเปรียบใบหน้าหญิงงามว่าสีชมพูเหมือนดอกท้อ ส่วนผลท้อปรากฏในภาพวาด รูปชายแก่ถือผลท้อ เด็กๆถือผลท้อ  ซึ่งแสดงถึงความมีอายุยืน ความเจริญรุ่งเรือง เป็นต้น

        ความเชื่อของชาวจีนเกี่ยวกับต้นท้อและส่วนต่างๆของต้นท้อว่า เนื้อไม้ป้องกันภูตผีปีศาจ ดอกท้อคือความมีโชคมีลาภ ต้นท้อ หมายถึงความมีอายุยืนยาว กลีบดอกท้อหมายถึงความรักและสันติภาพ นอกจากนี้ในตำนานเทพเจ้า ยังได้กล่าวถึงผลท้อว่า ปลูกไว้ในอุทยานของพระนางซิหวางหมุ๋ ฮองไทเฮาแห่งทิศตะวันตกที่พืดเขาคุนลุ้น สามพันปีจึงออกผลครั้งหนึ่ง พระนางจะแจกจ่ายให้เหล่าเทพที่มีความดีความชอบ เฮ่งเจียหรือหงอคงหรือก่าวเต่เทียนเคยไปขโมยกินมาแล้ว

        ผลท้อ เป็นสัญลักษณ์ของความมีอายุยืนยาว เป็นผลไม้ศักดิ์สิทธิ์ เป็นผลไม้ของเทพเจ้า เป็นผลไม้ที่เป็น อมตะ คือได้กินแล้วชีวิตจะอยู่ยืนยงไม่ตาย กินแล้วร่างกายจะดูอ่อนกว่าวัยเสมือนวัยหนุ่มสาวทีเดียว ความมีโชคมีลาภ

        ผลท้อมีจำหน่ายในบางเดือนเท่านั้น และค่อนข้างหายากและราคาค่อนข้างแพง จึงมีคนทำผลท้อด้วยการแกะสลักจากน้ำตาลแล้วทาสี สำหรับไหว้เจ้าบางเทศกาล

        ส้มโอ  柚子  Yòuzi  เอี๋ยวจื่อ สุขภาพแข็งแรง ความเจริญงอกงาม ความอยู่ดีกินดี ความร่ำรวยมั่งคั่ง ความเฟื่องฟู ความสมบูรณ์พูนสุข การมีลูกเต็มบ้านหลานเต็มเมือง ครอบครัวกลมเกลียว ความเจริญเติบโต(ของครอบครัวและการงาน) เป็นต้น ถ้ามีก้านและใบประกอบยิ่งดี

        สับปะรด  菠萝 ปั๊วะลั๋วะ อ่องหลาย หรือ 凤梨  เฟิ่งหลิ๋ ความมั่งคั่งร่ำรวย ทรัพย์สินเงินทองไหลมาเทมา ความมีโชคมีลาภที่ประเสริฐ ความมีโชคมีลาภจากการเสี่ยงเกม เป็นต้น ผลสับปะรดต้องมีจุกด้วย 

        องุ่น 葡萄    ผูเถา เป็นสัญลักษณ์ของความมีสุขภาพร่างกายแข็งแรง ความสมบูรณ์พูนสุข ความเจริญงอกงาม การสืบสายแซ่สกุลอย่างต่อเนื่องไม่มีที่สิ้นสุด ครอบครัวรักใคร่กลมเกลียว การมีลูกเต็มบ้านหลานเต็มเมือง เป็นต้น

        แอปเปิล 苹果 ผิงกั๋วะ เป็นสัญลักษณ์ของความเฉลียวฉลาด ความสงบสุข การรักความสงบ ความยุติธรรม ความเท่าเทียมกัน ความสวยงาม(ดอกแอปเปิล) ความปรารถนาดีต่อความคิดที่เป็นสันติสุขภายในครอบครัว(...และสังคม) 

        แตงโม 瓜 กวา เป็นสัญลักษณ์ของครอบครัวที่สมานสามัคคีกลมเกลียว ความเจริญงอกงามของครอบครัว ความสมบูรณ์พูนสุข

        ผลทับทิม 石榴 ฉิ๋เหลียว เป็นสัญลักษณ์ของความสมบูรณ์พูนสุข ความเจริญรุ่งเรือง ความปรารถนาที่จะมีบุตร ความมีสุขภาพที่แข็งแรง ครอบครัวสมัครสมานสามัคคีกลมเกลียว

        กล้วยหอม 香蕉 เสี่ยงเจี๊ยว เป็นสัญลักษณ์แห่งความเฉลียวฉลาด สมองปลอดโปร่ง ความคิดด้านหน้าที่การงานและด้านธุรกิจเจริญรุ่งเรือง การศึกษาเล่าเรียนเจริญก้าวหน้า

       ลำไย 龙眼   หลองแหยน เป็นสัญลักษณ์ของการมีบุตรหลานที่ดี เชื่อฟังบิดามารดา การมีลูกเต็มบ้านหลานเต็มเมือง ความเจริญงอกงาม ความสมบูรณ์พูนสุข ความมั่งคั่งร่ำรวย เป็นต้น 

         เมื่อเราทราบว่า ผลไม้อะไร ใช้สำหรับเซ่นไหว้หรือบนบานเรื่องอะไร ให้ได้ซึ่งสิ่งที่ประสงค์ เมื่อได้สิ่งที่พึงประสงค์แล้ว อย่าลืมซื้อผลไม้ตามที่เราบนบานไว้ไปเซ่นไหว้แก้บน เพื่อให้การบนบานศาลกล่าวนั้นหลุดขาดออกไปจากตัวหรือใจเรา จะได้ไม่ติดค้างคาใจหรือเพราะลืมหรือเพราะผัดวันประกันพรุ่งว่าจะไปแก้บน แต่ไม่ได้ไปทำ พอมีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้นกับตัวเราเลยยุ่ง เมื่อเชื่อในสิ่งศักดิ์สิทธิ์ก็ต้องทำ ถ้าไม่เชื่อก็อย่าได้หลุดปากไปบนบาน แล้วลืมแก้บน เมื่อทำแล้ว เป็นความสุขกายสุขใจ ทำให้ผู้นั้นมีโชคมีลาภอย่างไม่ขาดสายแน่นอน

ผศ. สมบูรณ์ แก่นตะเคียน   ๒๘ กันยายน ๒๕๕๖

s.kantakian@gmail.com

****